શીતળા સાતમ વ્રતની વિધિ (Shitla Satam Vrat Katha) - Summary
શીતલા સાતમ ગુજરાતમાં અત્યંત મહત્વના તહેવાર તરીકે ખૂબ જ ઉત્સાહથી ઉજવવામાં આવે છે. આ તહેવાર દેવી શીતલા માતાને સમર્પિત છે. એવું માનવામાં આવે છે કે શીતલા દેવી તેના ભક્તો અને તેમના પરિવારોને ઓરી અને શીતળા જેવા અગમ્ય રોગોથી રક્ષણ આપે છે. તેથી, ગુજરાત અને અન્ય સ્થળોએ, દેવી શીતળા માતાના આશીર્વાદ મેળવવા માટે આ વ્રત વર્ષમાં જુદા જુદા પ્રસંગોએ મનાવવામાં આવે છે.
આ ઉપવાસ પર ઘરે ભોજન રાંધવામાં આવતું નથી. શીતળા સાતમના દિવસે ખાવામાં આવતો ખોરાક ઠંડો અને વાસી હોવો જોઈએ. એટલા માટે મોટાભાગના ગુજરાતી પરિવારો શીતલા સાતમના એક દિવસ પહેલાના દિવસે ખાસ ભોજન તૈયાર કરે છે જેને રંધણ છઠ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. દેશના વિવિધ ભાગોમાં શીતળા સાતમ વ્રત અલગ અલગ રીતે ઉજવવામાં આવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, ઉત્તર ભારતીય રાજ્યોમાં, આ તહેવાર હોળી પછી જ ઉજવવામાં આવે છે, જે બાસોદા તરીકે ઓળખાય છે.
શીતળા સાતમ વ્રતની વિધિ – How To Do Shitala Satam Puja
- સાતમ ના દિવસે ચૂલો સળગાવવામાં આવતો નથી, જેથી સાતમ નો આગળ નો દિવસ એટલે કે છઠ્ઠ ના દિવસે બે દિવસ ની રસોઈ સાથે બનાવવામાં આવે છે.
- આ સમયે રસોઈની વાનગી બનાવવા બાબતે કોઈ નિયમ નથી, ગૃહિણી બે દિવસ સારું(સ્વસ્થ) રહે તેવું બનાવી શકે છે.
- શ્રાવણ વદ સાતમ(૭) ના દિવસે સવારે વહેલા ઊઠી ઠંડા પાણીએ નહાવું. આખો દિવસ ટાઢું ખાવું. ચૂલો સળગાવવો નહિ અને શીતળામાની વાર્તા સાંભળવી.
- શીતળા માતાને પ્રસાદી ચડાવવા કુલર(ઘઉંનો લોટ + ધી + ગોળ) બનાવવામાં આવે છે.
- કુલર, દિવો, એક નાળીયેર સાથે શીતળા માતા ના મંદિરે દર્શન કરી પૂજા કરવી.
- ગુજરાતના સૌરાષ્ટ્ર માં આ દિવસે ગામડામાં મેળો ભરાય છે.
શીતળા સાતમ ની વાર્તા – Shitala Satam Vrat Katha in Gujarati :
એક ગામમાં એક પરિવાર રહેતો હતો. શ્રાવણ માસની છઠ્ઠના દિવસે પરિવારની વહુઓએ રસોઈ બનાવી. પરંતુ દેરાણી અને જેઠાણી ચૂલો સળગતો રાખીને સૂઈ ગઈ હતી. રાત્રિનો સમય થયો અને મા શીતળા ફરવા નીકળ્યા, તેઓ દેરાણીના ઘેર આવી ચૂલામાં આળોટવા જતાં આખા શરીરે દાઝી ગયાં. તેથી શીતળા માતાએ તેને શ્રાપ આપ્યો કે “જેવી મને બાળી, એવું જ તારું પેટ બળજો.” આ વાત જાણી દેરાણી કલ્પાંત કરવા લાગી. કોઈ એ કહ્યું કે નક્કી આ શીતળા માતાનો કોપ છે. આ સાંભળી તે ટોપલામાં દાઝેલા બાળકને લઈ ભટકવા લાગી. વનમાં એક બોરડી નીચે તેને વૃદ્ધ ડોશી દેખાયા, ડોશીએ તેને બોલાવી. ડોશીના કહેવા પ્રમાણે તેણે તેના માથાને સાફ કર્યું. આ રીતે ડોશીની સેવા કરવાથી ડોશીએ કહ્યું ” જેવી મને ઠંડક આપી તેવી તને ઠંડક મળજો.” એમ કહી તેના દીકરાને સ્પર્શ કર્યો તો તે સજીવન થયો. શીતળા માતાએ દર્શન આપી તેને ઘરે મોકલી. આ રીતે શીતળા માતા તેને પ્રસન્ન થયા. તેને ઘરે ધન-ધાન્યની વૃદ્ધિ થઈ અને સ્વસ્થ સંતાનની પ્રાપ્તિ થઈ.
|| શ્રી શીતળા માતાની આરતી ||
जय शीतला माता,मैया जय शीतला माता।
आदि ज्योति महारानीसब फल की दाता॥
ॐ जय शीतला माता…।
रतन सिंहासन शोभित,श्वेत छत्र भाता।
ऋद्धि-सिद्धि चँवर डोलावें,जगमग छवि छाता॥
ॐ जय शीतला माता…।
विष्णु सेवत ठाढ़े,सेवें शिव धाता।
वेद पुराण वरणतपार नहीं पाता॥
ॐ जय शीतला माता…।
इन्द्र मृदङ्ग बजावतचन्द्र वीणा हाथा।
सूरज ताल बजावैनारद मुनि गाता॥
ॐ जय शीतला माता…।
घण्टा शङ्ख शहनाईबाजै मन भाता।
करै भक्त जन आरतीलखि लखि हर्षाता॥
ॐ जय शीतला माता…।
ब्रह्म रूप वरदानीतुही तीन काल ज्ञाता।
भक्तन को सुख देतीमातु पिता भ्राता॥
ॐ जय शीतला माता…।
जो जन ध्यान लगावेप्रेम शक्ति पाता।
सकल मनोरथ पावेभवनिधि तर जाता॥
ॐ जय शीतला माता…।
रोगों से जो पीड़ित कोईशरण तेरी आता।
कोढ़ी पावे निर्मल कायाअन्ध नेत्र पाता॥
ॐ जय शीतला माता…।
बांझ पुत्र को पावेदारिद्र कट जाता।
ताको भजै जो नाहींसिर धुनि पछताता॥
ॐ जय शीतला माता…।
शीतल करती जन कीतू ही है जग त्राता।
उत्पत्ति बाला बिनाशनतू सब की माता॥
ॐ जय शीतला माता…।
दास नारायणकर जोरी माता।
भक्ति आपनी दीजैऔर न कुछ माता॥
ॐ जय शीतला माता…।
માતા શીતળાની પૂજા કેવી રીતે કરવી :
દહીં, રોટલી, પુઆ, બાજરી, નમક પારે, માથરી અને મીઠી ભાત એક થાળીમાં સાતમીના દિવસે બનાવો. બીજી થાળીમાં લોટનો દીવો કરો. રોલી, કપડાં અકબંધ, સિક્કો અને મહેંદી રાખો અને લોટા ઠંડા પાણીથી ભરેલા રાખો. ઘરના મંદિરમાં શીતળા માતાની પૂજા કર્યા બાદ દીવો પ્રગટાવ્યા વગર રાખો અને થાળીમાં રાખેલ ભોગ અર્પણ કરો.
શીતલા માતાને શું ગમે છે?
શીતળા સપ્તમીના એક દિવસ પહેલા મીઠા ચોખા (ઓલિયા), ખાજા, ચુરમા, મગદ, નમક પારે, સુગર પારે, બેસન મિલ, પુયા, ડમ્પલિંગ, રબડી, બાજરી રોટી, પુરી, શાકભાજી વગેરે તૈયાર કરો. … આ દિવસે એટલે કે સપ્તમીના એક દિવસ પહેલા, છઠના દિવસે રાત્રે તમામ ભોજન તૈયાર કર્યા પછી, રસોડું સાફ કરો અને તેની પૂજા કરો. રોલી, મૌલી, ફૂલો, કપડાં વગેરે અર્પણ કરીને પૂજા કરો.
શીતળા માતાને શું અર્પણ કરવું?
આ દિવસે માતા શીતલાને દહીં, રબારી, મીઠા ચોખા અને પુઆ અર્પણ કરવામાં આવે છે. આ બધી વસ્તુઓ સપ્તમીની રાત્રે તૈયાર કરીને રાખવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં, આજે અમે તમને આ દિવસે વાસી ખોરાક આપવાની પરંપરા શા માટે છે તેની પાછળનું કારણ જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ.
શીતળા સપ્તમી પર તમે શું બનાવો છો?
આ દિવસે માતા શીતલાને પૂજા સમયે નરમ વસ્તુઓ અર્પણ કરવામાં આવે છે. જેમાં મધુર ચોખા, મીઠું વગરની પુરી, માલપુઆ કે પૂ, દાળની ખીર, મીઠી ડમ્પલિંગ, પકોડા, કryી, ચણાની દાળ, ખીર, ચોખા, રાવડી વગેરે આપીને માતા પ્રસન્ન થાય છે.
તમે નીચે આપેલા ડાઉનલોડ બટન પર ક્લિક કરીને શીતળા સાતમ ની વાર્તા PDF પીડીએફ ગુજરાતીમાં ડાઉનલોડ કરી શકો છો.
You can download the complete Shitala Satam ni Varta pdf in Gujarati / Shitala Satam Vrath Katha PDF in Gujartai by clicking on the following download button.
-
Navratri Path Book (नवरात्रि पाठ एवं कथा) Hindi
-
Varalakshmi Vratham Book Telugu Telugu
-
కార్తీక పురాణం – Karthika Puranam Telugu
-
Kartik Mass Katha Book (कार्तिक मास व्रत कथा)
-
સામા પાંચમ વ્રત કથા (Sama pancham ni Vrata in Gujarati) Gujarati
-
Vinayaka Vratha Kalpam (వినాయక చవితి వ్రతం) Telugu
-
Varalaxmi Vratham Book Telugu
-
करवा चौथ व्रत कथा (कहानी) (Karva Chauth Vrat Katha Book & Pooja Vidhi) Hindi