Dakshinamurthy Stotram Telugu (దక్షిణామూర్తి స్తోత్రం) in Telugu
The Dakshinamurthy Stotram (దక్షిణా మూర్తి స్తోత్రం) is a Sanskrit religious hymn to Shiva attributed to Adi Shankara. It explains the metaphysics of the universe in the frame of the tradition of Advaita Vedanta. In Hindu mythology, Dakshinamurti is an incarnation of Shiva, the supreme god of knowledge.
This Dakshinamurthy Stotram (దక్షిణా మూర్తి స్తోత్రం) helps students to be wiser and more intelligent. It is beautifully created and should be recited with full devotion and dedication. You can download the Dakshinamurthy Stotram Telugu PDF by using the download link given below in this article. Apart from this you can also get here the Dakshinamurthy Stotram lyrics in Telugu and can understand their meaning.
Dakshinamurthy Stotram Telugu Lyrics (దక్షిణామూర్తి స్తోత్రం)
శాంతిపాఠః
ఓం యో బ్రహ్మాణం విదధాతి పూర్వం
యో వై వేదాంశ్చ ప్రహిణోతి తస్మై ।
తంహదేవమాత్మ బుద్ధిప్రకాశం
ముముక్షుర్వై శరణమహం ప్రపద్యే ॥
ధ్యానం
ఓం మౌనవ్యాఖ్యా ప్రకటితపరబ్రహ్మతత్వంయువానం
వర్శిష్ఠాంతేవసదృషిగణైరావృతం బ్రహ్మనిష్ఠైః ।
ఆచార్యేంద్రం కరకలిత చిన్ముద్రమానందమూర్తిం
స్వాత్మరామం ముదితవదనం దక్షిణామూర్తిమీడే ॥
వటవిటపిసమీపే భూమిభాగే నిషణ్ణం
సకలమునిజనానాం జ్ఞానదాతారమారాత్ ।
త్రిభువనగురుమీశం దక్షిణామూర్తిదేవం
జననమరణదుఃఖచ్ఛేద దక్షం నమామి ॥
చిత్రం వటతరోర్మూలే వృద్ధాః శిష్యాః గురుర్యువా ।
గురోస్తు మౌనవ్యాఖ్యానం శిష్యాస్తుచ్ఛిన్నసంశయాః ॥
ఓం నమః ప్రణవార్థాయ శుద్ధజ్ఞానైకమూర్తయే ।
నిర్మలాయ ప్రశాంతాయ దక్షిణామూర్తయే నమః ॥
గురుర్బ్రహ్మా గురుర్విష్ణుః గురుర్దేవో మహేశ్వరః ।
గురుస్సాక్షాత్ పరం బ్రహ్మా తస్మై శ్రీ గురవే నమః ॥
నిధయే సర్వవిద్యానాం భిషజే భవరోగిణాం ।
గురవే సర్వలోకానాం దక్షిణామూర్తయే నమః ॥
చిదోఘనాయ మహేశాయ వటమూలనివాసినే ।
సచ్చిదానంద రూపాయ దక్షిణామూర్తయే నమః ॥
ఈశ్వరో గురురాత్మేతి మూర్తిభేద విభాగినే ।
వ్యోమవద్-వ్యాప్తదేహాయ దక్షిణామూర్తయే నమః ॥
అంగుష్ఠతర్జనీ యోగముద్రా వ్యాజేనయోగినాం ।
శృత్యర్థం బ్రహ్మజీవైక్యం దర్శయన్యోగతా శివః ॥
ఓం శాంతిః శాంతిః శాంతిః ॥
స్తోత్రం
విశ్వందర్పణ దృశ్యమాన నగరీ తుల్యం నిజాంతర్గతం
పశ్యన్నాత్మని మాయయా బహిరివోద్భూతం యథానిద్రయా ।
యస్సాక్షాత్కురుతే ప్రభోధసమయే స్వాత్మానమే వాద్వయం
తస్మై శ్రీగురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే ॥ 1 ॥
బీజస్యాంతతి వాంకురో జగదితం ప్రాఙ్నర్వికల్పం పునః
మాయాకల్పిత దేశకాలకలనా వైచిత్ర్యచిత్రీకృతం ।
మాయావీవ విజృంభయత్యపి మహాయోగీవ యః స్వేచ్ఛయా
తస్మై శ్రీగురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే ॥ 2 ॥
యస్యైవ స్ఫురణం సదాత్మకమసత్కల్పార్థకం భాసతే
సాక్షాత్తత్వమసీతి వేదవచసా యో బోధయత్యాశ్రితాన్ ।
యస్సాక్షాత్కరణాద్భవేన్న పురనావృత్తిర్భవాంభోనిధౌ
తస్మై శ్రీగురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే ॥ 3 ॥
నానాచ్ఛిద్ర ఘటోదర స్థిత మహాదీప ప్రభాభాస్వరం
జ్ఞానం యస్య తు చక్షురాదికరణ ద్వారా బహిః స్పందతే ।
జానామీతి తమేవ భాంతమనుభాత్యేతత్సమస్తం జగత్
తస్మై శ్రీ గురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే ॥ 4 ॥
దేహం ప్రాణమపీంద్రియాణ్యపి చలాం బుద్ధిం చ శూన్యం విదుః
స్త్రీ బాలాంధ జడోపమాస్త్వహమితి భ్రాంతాభృశం వాదినః ।
మాయాశక్తి విలాసకల్పిత మహావ్యామోహ సంహారిణే
తస్మై శ్రీ గురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే ॥ 5 ॥
రాహుగ్రస్త దివాకరేందు సదృశో మాయా సమాచ్ఛాదనాత్
సన్మాత్రః కరణోప సంహరణతో యోఽభూత్సుషుప్తః పుమాన్ ।
ప్రాగస్వాప్సమితి ప్రభోదసమయే యః ప్రత్యభిజ్ఞాయతే
తస్మై శ్రీ గురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే ॥ 6 ॥
బాల్యాదిష్వపి జాగ్రదాదిషు తథా సర్వాస్వవస్థాస్వపి
వ్యావృత్తా స్వను వర్తమాన మహమిత్యంతః స్ఫురంతం సదా ।
స్వాత్మానం ప్రకటీకరోతి భజతాం యో ముద్రయా భద్రయా
తస్మై శ్రీ గురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే ॥ 7 ॥
విశ్వం పశ్యతి కార్యకారణతయా స్వస్వామిసంబంధతః
శిష్యచార్యతయా తథైవ పితృ పుత్రాద్యాత్మనా భేదతః ।
స్వప్నే జాగ్రతి వా య ఏష పురుషో మాయా పరిభ్రామితః
తస్మై శ్రీ గురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే ॥ 8 ॥
భూరంభాంస్యనలోఽనిలోంబర మహర్నాథో హిమాంశుః పుమాన్
ఇత్యాభాతి చరాచరాత్మకమిదం యస్యైవ మూర్త్యష్టకం ।
నాన్యత్కించన విద్యతే విమృశతాం యస్మాత్పరస్మాద్విభో
తస్మై గురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే ॥ 9 ॥
సర్వాత్మత్వమితి స్ఫుటీకృతమిదం యస్మాదముష్మిన్ స్తవే
తేనాస్వ శ్రవణాత్తదర్థ మననాద్ధ్యానాచ్చ సంకీర్తనాత్ ।
సర్వాత్మత్వమహావిభూతి సహితం స్యాదీశ్వరత్వం స్వతః
సిద్ధ్యేత్తత్పునరష్టధా పరిణతం చైశ్వర్య మవ్యాహతం ॥ 10 ॥
॥ ఇతి శ్రీమచ్ఛంకరాచార్యవిరచితం దక్షిణాముర్తిస్తోత్రం సంపూర్ణం ॥
Dakshinamurthy Stotram in Telugu with Meaning
జపించేటప్పుడు మంత్రం యొక్క అర్థం తెలుసుకోవడం ఎల్లప్పుడూ మంచిది. దక్షిణామూర్తి స్తోత్రం యొక్క అనువాదం క్రింద ఇవ్వబడింది. భగవంతుని దక్షిణామూర్తి అనుగ్రహం పొందడానికి మీరు భక్తితో ప్రతిరోజూ దీనిని జపించవచ్చు.
ఓం యో బ్రహ్మాణం విదధాతి పూర్వమ్‌
యో వై వేదాంశ్చ ప్రహిణోతి తస్మై |
తం హ దేవమాత్మబుద్ధి ప్రకాశం
ముముక్షుర్వై శరణమహం ప్రపద్యే ||
అత్యున్నతమైన జ్ఞాన స్వరూపుడైన, వేదాల ద్వారా బ్రహ్మజ్ఞానాన్ని ప్రకాశింపజేసే వాడిని నేను శరణు వేడుకుంటున్నాను. మోక్షం (ముక్తి) పొందాలనే కోరిక ఉన్నవారు అతనిని ఆశ్రయించాలి.
ధ్యానం
ఓం మౌనవ్యాఖ్యా ప్రకటిత పరబ్రహ్మతత్వంయువానం
వర్శిష్ఠాంతే వసదృషిగణైరావృతం బ్రహ్మనిష్ఠైః |
ఆచార్యేంద్రం కరకలిత చిన్ముద్రమానందమూర్తిం
స్వాత్మారామం ముదితవదనం దక్షిణామూర్తిమీడే || ౧ ||
పరమానంద స్వరూపుడు, బ్రహ్మజ్ఞానాన్ని మౌనంగా ప్రకటింపజేసేవాడు, యవ్వనంతో, ప్రకాశవంతంగా ఉండేవాడు, జీవితానికి సంబంధించిన పరమ సత్యాన్ని తెలిసిన మహా ఋషులచే పరివేష్టితుడు, నిత్యానందభరితుడు, స్వీయ-సాక్షాత్కార స్థితి మరియు తన చిన్ముద్ర గుర్తుతో మరియు నవ్వుతున్న ముఖంతో అందరినీ ఆశీర్వదించేవాడు అనుభవించిన ఆ దక్షిణామూర్తికి నమస్కరిస్తున్నాను.
వటవిటపి సమీపేభూమిభాగే నిషణ్ణం
సకలమునిజనానాం జ్ఞానదాతారమారాత్ |
త్రిభువనగురుమీశం దక్షిణామూర్తిదేవం
జననమరణదుఃఖచ్ఛేదదక్షం నమామి || ౨ ||
వాట వృక్షం క్రింద నదీతీరంలో ప్రశాంతమైన ప్రదేశంలో కూర్చొని, తన చుట్టూ ఉన్న ఋషులకు జ్ఞానాన్ని ప్రసాదించేవాడు, మూడు లోకాలకు గురువు, జీవిత దుఃఖాలను పోగొట్టేవాడు అయిన ఆ దక్షిణామూర్తికి నమస్కారము.
చిత్రం వటతరోర్మూలే వృద్ధాః శిష్యా గురుర్యువా |
గురోస్తు మౌనం వ్యాఖ్యానం శిష్యాస్తుచ్ఛిన్నసంశయాః || ౩ ||
మర్రిచెట్టు కింద ఒక యువ గురువు ముందు వృద్ధ శిష్యులు కూర్చుని ఉన్న అందమైన చిత్రం. గురువు తన మౌనం ద్వారా జ్ఞానాన్ని అందిస్తూ, శిష్యుల సందేహాలను నివృత్తి చేస్తున్నాడు.
నిధయే సర్వవిద్యానాం భిషజే భవరోగిణామ్‌ |
గురవే సర్వలోకానాం దక్షిణామూర్తయే నమః || ౪ ||
సమస్త జ్ఞాన భాండాగారము, సమస్త లోక రోగ నివారిణి, సకల లోకాలకు గురువు అయిన దక్షిణామూర్తికి నమస్కారము.
ఓం నమః ప్రణవార్థాయ శుద్ధజ్ఞానైకమూర్తయే |
నిర్మలాయ ప్రశాంతాయ దక్షిణామూర్తయే నమః || ౫ ||
ఓం అనే విశ్వ శబ్ద స్వరూపుడు, స్వచ్ఛమైన జ్ఞాన స్వరూపుడు, పవిత్రుడు, శాంతియుతుడు అయిన దక్షిణామూర్తికి నమస్కారం.
చిద్ఘనాయ మహేశాయ వటమూలనివాసినే |
సచ్చిదానందరూపాయ దక్షిణామూర్తయే నమః || ౬ ||
మర్రిచెట్టు క్రింద కూర్చొని, శుద్ధ చైతన్య స్వరూపుడు అయిన మహాప్రభువు అయిన దక్షిణామూర్తికి నమస్కారము.
ఈశ్వరో గురురాత్మేతి మూర్తిభేదవిభాగినే |
వ్యోమవద్వ్యాప్తదేహాయ దక్షిణామూర్తయే నమః || ౭ ||
పరమేశ్వరుడు మరియు గురువు యొక్క వివిధ రూపాలలో వ్యక్తమయ్యే, ఏ రూపంలోనూ విభజించబడని, మరియు అతని శరీరం మొత్తం విశ్వంలో వ్యాపించి ఉన్న దక్షిణామూర్తికి నమస్కారము.
అంగుష్ఠతర్జనీ యోగముద్రా వ్యాజేనయోగినాం |
శృత్యర్థం బ్రహ్మజీవైక్యం దర్శయన్యోగతా శివః || ౮ ||
అతను బొటనవేలు మరియు చూపుడు వేలిని కలిపే సంజ్ఞతో యోగా ముద్రలో కూర్చున్న నిజమైన యోగి. వేదాల అర్థాన్ని తెలియజేసి, బ్రహ్మం మరియు వ్యక్తిత్వం యొక్క ఏకత్వాన్ని చూపే ప్రభువు.
స్తోత్రం
విశ్వం దర్పణ దృశ్యమాన నగరీతుల్యం నిజాంతర్గతం
పశ్యన్నాత్మని మాయయా బహిరివోద్భూతం యథా నిద్రయా |
యః సాక్షాత్కురుతే ప్రబోధ సమయే స్వాత్మాన మేవాద్వయం
తస్మై శ్రీ గురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే || ౧ ||
అద్దంలో కనిపించే నగరం వలె, అతను తనలో ఉన్న మొత్తం విశ్వాన్ని ప్రతిబింబిస్తాడు, కానీ అది బయట ఉన్నట్లుగా మాత్రమే కనిపిస్తుంది. నిద్రలో, మేము ఒక కల యొక్క మాయా భ్రాంతిని వాస్తవికతగా గ్రహిస్తాము, కానీ నిద్ర నుండి మేల్కొన్నప్పుడు, మనం సత్యాన్ని గ్రహిస్తాము. అదేవిధంగా, ఈ విశ్వం స్వయం నుండి భిన్నంగా కనిపిస్తుంది, అయితే వాస్తవానికి ఇది స్వీయ నుండి భిన్నమైనది కాదు. ఆధ్యాత్మిక మేల్కొలుపు సమయంలో, మేము ఈ సత్యాన్ని అనుభవిస్తాము మరియు ఆత్మ మరియు పరమాత్మ యొక్క విభజన లేని సిద్ధాంతాన్ని గ్రహించాము. ఈ సత్యాన్ని లోకానికి చాటిచెప్పే ఆ గురువైన దక్షిణామూర్తి యొక్క ఆ దివ్య స్వరూపానికి నా నమస్కారాలు.
బీజస్యాంతరివాంకురో జగదిదం ప్రాఙ్ననిర్వికల్పం
పునర్మాయా కల్పిత దేశ కాలకలనా వైచిత్ర్య చిత్రీకృతమ్‌ |
మాయావీవ విజృంభయాత్యపి మహాయోగీవ యః స్వేచ్ఛయా
తస్మై శ్రీ గురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే || ౨ ||
విశ్వం యొక్క స్పృహ మరియు భేదం లేని సత్యం ఒక విత్తనం యొక్క మొలక వంటిది, అది దాని పెరుగుదల తర్వాత భిన్నంగా కనిపిస్తుంది. మాయ ఈ సృష్టిని వివిధ రూపాల్లో మరియు సమయం మరియు స్థలం యొక్క విభిన్న అంశాలలో ఒక విచిత్రమైన పద్ధతిలో ప్రదర్శిస్తుంది. ఒక మహాయోగి మాత్రమే మాయతో ఆడుకుంటున్నట్లుగా తన స్వంత సంకల్పంతో విశ్వం యొక్క ఆవిర్భావాన్ని సృష్టిస్తాడు మరియు చూస్తాడు. ఈ సత్యాన్ని లోకానికి చాటిచెప్పే ఆ గురువైన దక్షిణామూర్తి యొక్క ఆ దివ్య స్వరూపానికి నా నమస్కారాలు.
యస్యైవ స్ఫురణం సదాత్మకమసత్కల్పార్థకం భాసతే
సాక్షాత్తత్త్వ మసీతి వేదవచసా యో బోధయత్యాశ్రితాన్ |
యత్సాక్షాత్కరణాద్భవేన్న పునరావృత్తిర్భవాంభోనిధౌ
తస్మై శ్రీ గురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే || ౩ ||
అతని సంకల్పం ద్వారా, ఈ అవాస్తవ మరియు తెలియని ఉనికి నిజమైనది మరియు దాని అర్థాన్ని పొందుతుంది. వేదాలలో చెప్పబడినట్లుగా, అది తనను ఆశ్రయించిన వారికి సత్యసాక్షాత్కారాన్ని కలిగిస్తుంది. మరియు అంతిమ సత్యం యొక్క ఈ స్వీయ-సాక్షాత్కారం ప్రాపంచిక అస్తిత్వ సముద్రంలో జనన మరణ చక్రాన్ని అంతం చేస్తుంది. ఈ సత్యాన్ని లోకానికి చాటిచెప్పే ఆ గురువైన దక్షిణామూర్తి యొక్క ఆ దివ్య స్వరూపానికి నా నమస్కారాలు.
నానాచ్ఛిద్ర ఘటోదర స్థిత మహాదీప ప్రభాభాస్వరం
జ్ఞానం యస్య తు చక్షురాదికరణ ద్వారా బహిః స్పందతే |
జానామీతి తమేవ భాంతమనుభాత్యేతత్సమస్తం జగత్
తస్మై శ్రీ గురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే || ౪ ||
అనేక రంధ్రాలు ఉన్న కుండలో ఉంచిన పెద్ద దీపం నుండి కాంతి వెలువడినట్లుగా, అతని దివ్య జ్ఞానం మన కళ్ళ నుండి మరియు ఇతర ఇంద్రియాల నుండి బయటకు వస్తుంది. అతని తేజస్సు ద్వారానే విశ్వంలోని ప్రతిదీ ప్రకాశిస్తుంది మరియు వ్యక్తమవుతుంది. ఈ సత్యాన్ని లోకానికి చాటిచెప్పే ఆ గురువైన దక్షిణామూర్తి యొక్క ఆ దివ్య స్వరూపానికి నా నమస్కారాలు.
దేహం ప్రాణమపీంద్రియాణ్యపి చలాం బుద్ధిం చ శూన్యం విధు:
స్త్రీబాలాంధ జడోపమాస్త్వహమితి భ్రాంతాభృశం వాదిన: |
మాయాశక్తి విలాసకల్పిత మహా వ్యామోహ సంహారిణే
తస్మై శ్రీ గురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే || ౫ ||
ఈ శరీరం, ప్రాణం (ప్రాణశక్తి), ఇంద్రియ అవయవాలు, అస్థిరమైన బుద్ధి లేదా శూన్యతను తమ నిజమైన ఉనికిగా భావించే వారు అజ్ఞానులైన స్త్రీలు, పిల్లలు, అంధులు మరియు మూర్ఖుల వలె ఉంటారు. వారు తప్పుడు నమ్మకాలను కలిగి ఉంటారు, కానీ సత్యాన్ని అంగీకరించడానికి ఇష్టపడరు. మాయ యొక్క శక్తితో సృష్టించబడిన ఈ మాయను ఆయన మాత్రమే నాశనం చేయగలడు. ఈ సత్యాన్ని లోకానికి చాటిచెప్పే ఆ గురువైన దక్షిణామూర్తి యొక్క ఆ దివ్య స్వరూపానికి నా నమస్కారాలు.
రాహుగ్రస్త దివాకరేందు సదృశో మాయా సమాచ్ఛాదనాత్
సన్మాత్రః కరణోప సంహరణతో యోఽ భూత్సుషుప్తః పుమాన్ |
ప్రాగస్వాప్సమితి ప్రబోధ సమయే యః ప్రత్యభిజ్ఞాయతే
తస్మై శ్రీ గురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే || ౬ ||
ఆకాశంలో రాహువు సూర్యచంద్రులను ఎలా గ్రహణం చేస్తారో, మాయ యొక్క శక్తి తన యొక్క నిజమైన స్వభావాన్ని గ్రహణం చేస్తుంది, ఇది అజ్ఞానానికి మరియు మాయకు దారి తీస్తుంది. గాఢ నిద్రలో, అన్ని ఇంద్రియ అవయవాలు ఉపసంహరించబడతాయి, ఇది శూన్యతకు దారితీస్తుంది. అయితే, మేల్కొన్న తర్వాత, ఇది నిద్ర స్థితిలో ఉన్న అదే అస్తిత్వమని మనం గ్రహిస్తాము. అదేవిధంగా ఆధ్యాత్మిక మేల్కొలుపు సమయంలో, ఒక వ్యక్తి తన నిజమైన స్వభావాన్ని గ్రహించగలడు. ఈ సత్యాన్ని లోకానికి చాటిచెప్పే ఆ గురువైన దక్షిణామూర్తి యొక్క ఆ దివ్య స్వరూపానికి నా నమస్కారాలు.
బాల్యాదిష్వపి జాగ్రదాదిషు తథా సర్వాస్వవస్థాస్వపి
వ్యావృత్తా స్వనువర్తమాన మహమిత్యంతః స్ఫురంతం సదా |
స్వాత్మానం ప్రకటీకరోతి భజతాం యో ముద్రయా భద్రయా
తస్మై శ్రీ గురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే || ౭ ||
బాల్యం, యవ్వనం మరియు వృద్ధాప్యం వంటి దశలలో, నిద్ర స్థితిలో మరియు ఇతర మూడు స్థితులలో మరియు ఎలాంటి కఠినమైన పరిస్థితులలో, ఆత్మ ఎల్లప్పుడూ పరిస్థితులు మరియు సమయంతో సంబంధం లేకుండా ప్రకాశిస్తుంది. భగవంతుడు తనకు లొంగిపోయిన వారికి తన శుభ సంజ్ఞ ద్వారా స్వీయ స్వభావాన్ని వెల్లడి చేస్తాడు. ఈ సత్యాన్ని లోకానికి చాటిచెప్పే ఆ గురువైన దక్షిణామూర్తి యొక్క ఆ దివ్య స్వరూపానికి నా నమస్కారాలు.
విశ్వం పశ్యతి కార్యకారణతయా స్వస్వామిసంబంధతః
శిష్యాచార్యతయా తథైవ పితృపుత్రాద్యాత్మనా భేదతః |
స్వప్నే జాగ్రతి వా య ఏష పురుషో మాయాపరిభ్రామితః
తస్మై శ్రీ గురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే || ౮ ||
ఒకరు ప్రపంచాన్ని కారణం మరియు ప్రభావంగా చూస్తారు, మరొకరు దానిని విశ్వం మరియు దాని ప్రభువుగా చూస్తారు. గురువు-శిష్యుడు, తండ్రి-కొడుకు, సృష్టి-సృష్టికర్త ఇలా ప్రతి బంధంలో తేడాలుంటాయి. అదేవిధంగా, ఒక వ్యక్తి మేల్కొని లేదా స్వప్న స్థితిలో ఉన్నట్లుగా గ్రహించవచ్చు. నేను యొక్క నిజమైన స్వభావం మాయకు మించినది. వ్యక్తి భ్రమ కారణంగా ఈ తేడాలను నమ్ముతాడు. ఈ సత్యాన్ని లోకానికి చాటిచెప్పే ఆ గురువైన దక్షిణామూర్తి యొక్క ఆ దివ్య స్వరూపానికి నా నమస్కారాలు.
భూరంభాంస్యనలోఽనిలోంఽబర మహర్నాథో హిమాంశుః పుమాన్
ఇత్యాభాతి చరాచరాత్మకమిదం యస్యైవ మూర్త్యష్టకమ్‌ |
నాన్యత్కించన విద్యతే విమృశతాం యస్మాత్పరస్మాద్విభో:
తస్మై శ్రీ గురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే || ౯ ||
విశ్వం భూమి, నీరు, అగ్ని, గాలి మరియు ఆకాశం అనే ఐదు అంశాలతో రూపొందించబడింది మరియు సూర్యుడు, చంద్రుడు మరియు స్పృహచే నియంత్రించబడుతుంది. చలించే మరియు కదలని అస్తిత్వాలన్నింటినీ మూర్తీభవించిన భగవంతుని యొక్క ఈ ఎనిమిది శక్తి స్వరూపం ఆయన ద్వారా మాత్రమే వ్యక్తమవుతుంది. పరమాత్మ అయిన భగవంతుడు తప్ప మరొకటి లేదు. జ్ఞాని మాత్రమే ఈ సత్యాన్ని అర్థం చేసుకోగలడు. ఈ సత్యాన్ని లోకానికి చాటిచెప్పే ఆ గురువైన దక్షిణామూర్తి యొక్క ఆ దివ్య స్వరూపానికి నా నమస్కారాలు.
సర్వాత్మత్వమితి స్ఫుటీకృతమిదం యస్మాదముష్మిన్ స్తవే
తేనాస్య శ్రవణాత్తదర్థ మననాద్ధ్యానాచ్చ సంకీర్తనాత్ |
సర్వాత్మత్వమహావిభూతి సహితం స్యాదీశ్వరత్వం స్వతః
సిద్ధ్యేత్తత్పునరష్టధా పరిణతం చ ఐశ్వర్యమవ్యాహతమ్‌ || ౧౦ ||
ఈ దక్షిణామూర్తి స్తోత్రం స్వయం యొక్క నిజమైన అవగాహన యొక్క సారాంశం. ఈ శ్లోకాన్ని వినడం, ధ్యానం చేయడం మరియు ప్రతిబింబించడం ద్వారా, ఒక వ్యక్తి తన స్వంత నిజ స్వరూపాన్ని గ్రహించగలడు. ఈ అవగాహనతో సకల శక్తులు, మహిమలతో పాటు ఈశ్వర స్థితిని పొందుతాడు. అలాగే, ఈ సాక్షాత్కారం జీవితం యొక్క పూర్తి పరివర్తన చేయడానికి ఎనిమిది రకాల శక్తులను తెస్తుంది.
Dakshinamurthy Stotram Benefits in Telugu
- దక్షిణా మూర్తి స్వరూపం, దక్షిణామూర్తి విగ్రహాన్ని పరిశీలిస్తే కుడిచెవికి మకరకుండలం ఎడమ చెవికి “తాటంకం’ అలంకారాలుగా కనిపిస్తాయి. మకరకుండలం పురుషుల శ్రవణాలంకారం. తాటంకం స్త్రీల అలంకృతి, దక్షిణామూర్తిగా సాక్షాత్కరించినది శివశకుల సమైక్య రూపమేనని తెలియజేస్తాయి. ఈ రెండు అలంకారాలు. సనకసనందనాదులకు ముందు రెండుగా కనబడిన శివశక్తులే ఇప్పుడు ఏకాకృతిగా దర్శనమిచ్చాయి. అందుకే దక్షిణామూర్తి అయ్యరూపమే కాక, అమ్మమూర్తి కూడా.
- ఉత్తరాభిముఖులై ఉంటారు. ఉత్తరం జ్ఞానదశ. ఆ దిశలో కూర్చున్న స్వామిని చూస్తూ ఉన్నవారికి వెనుక భాగాన ( పృష్ట భాగాన ) దక్షిణ దిశ. అంటే యమ (మృత్యు) దిశ. దీని భావం ఎవరు దేవుని వైపు చూస్తారో, వారు యముని ( మృత్యువుని ) చూడరు. యముని చూపు మనపై పడకుండా స్వామి చూపు ‘నిఘా’, వేస్తుంది. అజ్ఞానమే మృత్యువని ఉపనిషత్తు చేస్తుంది. ఆత్మ స్వరూపాన్ని ఎరుగకపోవడమే మృత్యువు – ప్రమాదం వై మృత్యుమహం బ్రవీమి’ యముని సైతం శాసించిన మృత్యుంజయుడే దక్షిణామూర్తి, దక్షిణ’ అంటే ‘దాక్షిణ్య భావం’.
- ఏ దయవలన దుఃఖం పూర్తిగా నిర్మూలనమవుతుందో ఆ ‘దయ’ను ‘దాక్షిణ్యం’ అంటారు. ఈ లోకంలో శాశ్వతంగా దుఃఖాన్ని నిర్మూలించగలిగే శక్తి (దాక్షిణ్యం) భగవంతునికి మాత్రమే ఉంది. ఆ దాక్షిణ్య భావం ప్రకటించిన రూపమే దక్షిణామూర్తి. అన్ని దుఃఖాలకీ కారణం అజ్ఞానం. అజ్ఞానం పూర్తిగా తొలగితేనే శాశ్వత దుఃఖవిమోచనం. ఆ అజ్ఞానాన్ని (అవిద్యను) తొలగించే జ్ఞాన
- స్వరూపుని దాక్షిణ్య విగ్రహమే దక్షిణామూర్తి. | వసిష్టుడు కూడా తపస్సుతో దక్షిణామూర్తిని ప్రత్యక్షం చేసుకొని బ్రహ్మవిద్యను సంపాదించాడు.
- వసిష్ఠునకు దక్షిణామూర్తి సాక్షాత్కరించిన క్షేత్రమే ‘శ్రీకాళహస్తి’. అందుకే ఇప్పటికీ ఆలయంలో ప్రవేశించగానే దక్షిణామూర్తి విగ్రహం కనబడుతుంది. ఇది జ్ఞానప్రధాన క్షేత్రం, ఇక్కడి శక్తి పేరు కూడా జ్ఞాన ప్రసూనాంబ కావడం గమనార్తరి, రుద్ర యతే దక్షిణం ముఖం తేన మాం పాహి నిత్యమ్’ ఓ రుద్రా! నీ దక్షిణ ముఖంతో నిత్యం మమ్ము రక్షించు’ అని శ్వేతాశ్వతరోపనిషత్తు దక్షిణామూర్తిని ప్రార్థించింది,
Shiva is a teacher of yoga, music, and wisdom, and gives an exposition on the shastras. He is worshiped as the god of wisdom, and complete and rewarding meditation. As per scriptures, if a person doesn’t have a Parama guru, then they can consider and worship Lord Dhakshinamurthy as their Guru.
Sri Dakshinamurthy Stotram in Telugu downloads in PDF format from the link given below.
- Kalabhairava Ashtakam ( కాలభైరవ అష్టకం తెలుగులో) Telugu
- Kanakadhara Stotram Meaning (కనకధారా స్తోత్రం తెలుగు) Telugu
- Shiva Sahasranama Stotram (శ్రీ శివ సహస్రనామ స్తోత్రం) Telugu
- शिवताण्डवस्तोत्र (Shiva Tandava Stotram) Sanskrit
- Sree Lalitha Sahasranama Stotram