आपत्ती व्यवस्थापन (Apatti Vyavasthapan) - Summary
आपत्ती व्यवस्थापन (Apatti Vyavasthapan)
आपत्ती व्यवस्थापन एक अत्यंत महत्त्वाचा विषय आहे, जो संकटांमुळे राष्ट्राचे किंवा समाजाचे मोठ्या प्रमाणात जीवित, आर्थिक आणि सामाजिक नुकसान होऊ शकते, यावर भर देतो. या संकटांचे परिणाम समाजावर लांब पल्ल्याचे असतात आणि त्यांना सामोरे जाणे अत्यावश्यक आहे.
आपत्ती व्यवस्थापनाचे 3 मुख्य टप्पे
- आपत्ती पूर्व व्यवस्थापन – यामध्ये प्रशिक्षण, जनजागरूकता उपक्रम, यंत्रणांचा सराव आणि प्रात्यक्षिके, आपत्ती व्यवस्थापन आराखडा तयार करणे, आणि विविध आपत्ती प्रतिसाद दलांचा समन्वय ठेवणे यासारख्या गोष्टींचा समावेश आहे.
- आपत्ती प्रसंगी व्यवस्थापन – प्रत्यक्ष आपत्कालीन काळात मदत कार्याची योजना बनवणे आणि मदत यंत्रणेतील समन्वय राखणे हे महत्त्वाचे आहे.
- आपत्ती नंतरचे व्यवस्थापन – आपत्तीनंतर लागणारे मदत कार्य व्यवस्थापित करणे, मदत आणि पुनर्वसन योजना योग्य प्रकारे लागू करणे, इत्यादी कार्ये समाविष्ट आहेत.
नैसर्गिक आपत्तींना सामोरे जाण्यासाठी सज्ज राहणे
परिसरात भूकंप, ज्वालामुखी, वादळ, पूर, आणि ढगफुटीसारख्या नैसर्गिक आपत्ती म्हणजेच मोठे संकट. त्यामुळे नेहमीच सजग राहणे आवश्यक आहे. या आपत्तींवर मात करण्यासाठी विशेष प्रशिक्षित व्यक्तींना तयारीत ठेवणे महत्त्वाचे आहे.
आंतरराष्ट्रीय स्तरावर, ऑक्टोबरच्या दुसऱ्या बुधवारी या आपत्तींना नियंत्रित करण्यासाठी ठरवलेला दिवस आहे. संयुक्त राष्ट्रसंघाच्या २२ डिसेंबर १९८९ च्या सर्वसाधारण अधिवेशनात नैसर्गिक आपत्तींना आवर घालण्यासाठी या दिवसाची घोषणा करण्यात आली. १९९०-९९ चा काळ नैसर्गिक आपत्तींना आवर घालण्याचे दशक म्हणून घोषित करण्यात आले होते, त्यामुळे या दिवसाचा उत्सव ऑक्टोबरच्या दुसऱ्या बुधवारी साजरा केला जातो.
Download the PDF for more detailed information on अपत्ती व्यवस्थापन and the strategies associated with it!